Sức ép từ đ?? th?? hóa 

Báo cáo nêu rõ, hiện trạng thực tế là tốc độ đ?? th?? hóa diễn ra nhanh chóng tại nhiều địa phương nhưng cơ sở hạ tầng chưa theo kịp, đặc bi??t là các đ?? th?? lớn nên đang đối mặt với nhiều vấn đề liên quan đến môi trường. Số lượng phương tiện giao thông cá nhân tiếp tục tăng nhanh, nhiều phương tiện đã hết niên hạn vẫn được sử dụng, đã và đang thải vào môi trường lượng lớn bụi và khí thải.

Cùng với tốc độ đ?? th?? hóa diễn ra mạnh mẽ, các đ?? th?? nước ta vẫn đang tiếp tục gia tăng cả về số lượng và quy mô, song chất lượng môi trường vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Thống kê đến tháng 12-2016, cả nước có 795 đ?? th??, với tỷ lệ đ?? th?? hóa đạt 35,2%. Trong đó có 2 đ?? th?? đặc bi??t là Hà Nội và TPHCM, 17 đ?? th?? loại I, 25 đ?? th?? loại II, 41 đ?? th?? loại III, 84 đ?? th?? loại IV và 626 đ?? th?? loại V. Hiện đ?? th?? Việt Nam có sự phát triển không đồng đều giữa các vùng và chênh lệch nhiều về đặc điểm địa lý giữa các khu vực. Vấn đề di cư từ nông thôn ra thành thị đang là sức ép lớn, gây ra tình trạng quá tải trong sử dụng hạ tầng. Ngoài ra, phần lớn các đ?? th?? đều thiếu hệ thống thu gom và trạm xử lý nước thải tập trung; tỷ lệ đất cây xanh, công viên rất thấp.

Bên cạnh đó, hoạt động xây dựng các khu đ?? th?? mới; nâng cấp, thi công mới các tuyến giao thông cũng khiến môi trường không khí tại nhiều đ?? th?? bị ô nhiễm bụi nặng. Nước thải đ?? th?? hầu như chưa được xử lý, hoặc chỉ xử lý được một phần nhỏ, xả thải trực tiếp ra các ao hồ, kênh rạch, sông nội thành… gây ô nhiễm môi trường nước mặt. Mặc dù công tác thu gom, xử lý chất thải rắn ngày càng được tăng cường, nhưng vấn đề quản lý và xử lý chất thải rắn ở nhiều đ?? th?? vẫn chưa thực sự phát huy hiệu quả. Nhiều đ?? th?? với hệ thống tiêu thoát nước đã xuống cấp nhưng chưa được đầu tư, cải thiện, cùng với những diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu, thiên tai… khiến vấn đề úng ngập vào mùa mưa ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Ngoài ra, đ?? th?? Việt Nam cũng đang nổi lên một số vấn đề môi trường nổi cộm như sự suy giảm mực nước dưới đất đang trở nên phổ biến; tỷ lệ chất thải rắn đ?? th?? được xử lý đúng kỹ thuật, hợp vệ sinh môi trường còn thấp. Vấn đề quy hoạch đ?? th?? theo hướng phát triển bền vững, gắn với bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu vẫn đang đứng trước nhiều thách thức. Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, mặc dù ở cấp quốc gia và địa phương đã xây dựng và phê duyệt các quy hoạch phát triển đ?? th??, nhưng việc phát triển đ?? th?? còn mang tính tự phát, chưa được kiểm soát chặt chẽ, trong khi hệ thống hạ tầng không đồng bộ và đã quá tải. Trước thực trạng này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất các giải pháp ưu tiên như: cải thiện nâng cấp hệ thống thoát nước tại các đ?? th??; từng bước triển khai quy hoạch phát triển đ?? th?? đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả; đồng thời kiểm soát chặt chẽ và giảm thiểu các nguồn phát tán bụi, khí thải ra môi trường; đẩy mạnh huy động sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường đ?? th??.

Ô nhiễm bụi ở mức báo động

Một số vấn đề “nóng” khác được báo cáo đưa ra là ô nhiễm bụi luôn ở ngưỡng cao tại các đ?? th?? lớn, thậm chí nhiều nơi đang ở mức báo động. Ông Hoàng Dương Tùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, cho biết hiện các khu đ?? th?? đang phải đối mặt với áp lực ô nhiễm từ hoạt động giao thông vận tải, hoạt động công nghiệp trong nội đô, hoạt động dân sinh, xử lý rác thải và nguồn ô nhiễm từ ngoại thành chuyển vào. Các hoạt động này đã phát tán lượng bụi lớn vào môi trường khiến các đ?? th?? và vùng lân cận bị ô nhiễm ngày một nghiêm trọng.

Số liệu quan trắc giai đoạn từ năm 2012 đến 2016 cũng cho thấy, mức độ ô nhiễm bụi tại các đ?? th?? vẫn ở ngưỡng cao, chưa có dấu hiệu giảm trong suốt 5 năm qua. Điển hình, tại một số khu vực nội thành, nội thị ở các đ?? th?? lớn như Hà Nội, TPHCM, số ngày trong năm có nồng độ bụi PM10 (bụi thô) và PM 2.5 (bụi mịn) vượt ngưỡng cho phép của Quy chuẩn Việt Nam, chiếm tỷ lệ hơn 20% tổng số ngày trong năm. Ở các đ?? th?? lớn, bụi lơ lửng (TSP) vượt quá giới hạn của Quy chuẩn Việt Nam từ 1,5 đến 2 lần. Tại các công trường xây dựng khu đ?? th?? mới, sửa chữa đường giao thông diễn ra tình trạng ô nhiễm cục bộ với mức độ ô nhiễm bụi rất cao. Báo cáo cũng cho biết, bụi mịn tồn tại rất lâu trong khí quyển, khả năng phát tán xa và đi sâu vào phổi. Vì thế, bụi mịn có thể gây ra bệnh hen suyễn, làm gia tăng ung thư phổi, đặc bi??t đối với người già và trẻ nhỏ. Thực trạng nhiễm bụi đang ở mức báo động nên nhiều ý kiến cho rằng cần được quan tâm, giải quyết, có những nghiên cứu cụ thể hơn vì nó ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống của người dân. 

Sau khi công bố, báo cáo này được Bộ Tài nguyên và Môi trường gửi tới các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ để phục vụ cho quá trình hoạch định chính sách, đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, hướng tới sự phát triển của đất nước một cách bền vững; đồng thời, gửi đến các tổ chức chính trị xã hội, trường đại học, viện nghiên cứu và tuyên truyền phổ biến rộng rãi trong cộng đồng. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng sẽ triển khai cơ chế theo dõi, đánh giá kết quả tham khảo, vận dụng những khuyến  nghị của báo cáo; tiếp tục nghiên cứu, bổ sung cho các báo cáo chuyên đề vào những năm tiếp theo.